Diretor-Jeral OMS, Tedros Adhanom Ghebreyesus (Foto: Fabrice COFFRINI / AFP).
Organizasaun Saúde Mundiál (OMS) hateten surtu Covid-19 bele termina iha tinan ida-ne’e.
“Ita bele hakotu Covid-19 nu’udar emerjénsia saúde globál no ita bele halo ida-ne’e iha tinan ida-ne’e,” dehan Diretor-Jeral OMS, Tedros Adhanom Ghebreyesus, iha Segunda-feira.
Tedros hateten atu halo nasaun sira-ne’e presiza esforsu maka’as atu asegura programa vasinasaun no tratamentu ba sira.
Tedros mós enfaze katak nasaun sira tenke hamriik nafatin hodi akompaña situasaun foun ne’ebé mosu variasaun coronavirus nian no sei implementa protokolu saúde nian sira obediénsia no konsistente.
Se mak kleur ona bolu nasaun sira atu aselera distribuisaun vasina iha nasaun kiak sira. Pelu menus, na’i-ulun ne’e hateten, populasaun pursentu 70 husi nasaun ida tenke simu ona vasina iha tinan ida-ne’e nia klaran.
Tedros hateten metade husi nasaun membru OMS 194 seidauk atinje meta vasinasaun porsentu 40 to’o tinan 2021 nia rohan.
Iha realidade, porsentu 85 husi Áfrika sira relata katak la simu doze ida de’it husi vasina Covid-19.
“Ita labele hakotu pandemia nia faze emerjénsia se ita la ponte lakuna ida-ne’e.”
Nia dehan: “iha semana kotuk liu ba, kazu 100 hato’o kada segundu tolu, no ema ida mate tanba Covid-19 kada segundu 12.”
Dezde tempu emerjénsia, Covid-19 oho ona ema millaun 5,5 resin iha tinan 2019 nia rohan. Ho situasaun foun, Omicron, númeru kazu Covid-19 aumenta ba rejistu.
Tedros hateten katak kazu Covid-19 hamutuk millaun 80 maka hato’o ona ba sira ne’ebé dezde variante Omicron ne’e hetan deteksaun dahuluk iha Áfrika súl iha semana sia liu bá.
Maibé, Tedros hatete katak omicron la iha perigu hanesan uluk, liuliu kona-ba buat oioin ne’ebé akontese iha Delta.
Nia hatutan tan: “Ita presiza aprende atu jere moras respiratóriu sira ne’ebé bele sustentavel no Integradu iha ne’ebé.”
Maski nune’e, Tedros fó avizu katak komunidade iha mundu la hanoin katak omicron sei sai buat ne’ebé la hanesan kona-ba Covid-19.
“Globalmente, kondisaun sira-ne’e ideál atu mosu variasaun liu tan. Tedros hatete katak situasaun emerjénsia ida-ne’ebé bele mosu kontaktu maka’as liutan ho Covid-19 ne’ebé mate ona sei loos nafatin. [mf]